Θεσσαλονίκη: Πολυμέτωπες δράσεις σε εξέλιξη στον δήμο Νεάπολης-Συκεών για την προστασία του δάσους και του περιβάλλοντος

Με ένα διαρκώς διευρυνόμενο πλαίσιο δράσης, το οποίο αυτήν την περίοδο αναπτύσσεται σε δυο κεντρικούς άξονες, ο δήμος Νεάπολης-Συκεών εντείνει τις προσπάθειές του για την προστασία και την αναβάθμιση του δασικού πλούτου που περιβάλλει τους όμορους προς αυτόν οικισμούς του δήμου, ενισχύοντας ταυτόχρονα την αντιπυρική, ακόμη και την αντιπλημμυρική προστασία τους από ακραία φαινόμενα πυρκαγιών και πλημμυρών.

► Το πεδίο δράσης, το οποίο αποτελεί το επίκεντρο των εξελισσόμενων από τα μέσα του Οκτώβρη εργασιών, βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Δ.Ε. Πεύκων, και συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή των Κοιμητηρίων Πεύκων, όπου σε μια συνολική έκταση 270 στρεμμάτων εκτελούνται εργασίες στο πλαίσιο της υλοποίησης ειδικού έργου. Πρόκειται για το έργο «Ενίσχυση Πυροπροστασίας Κατοικημένων Περιοχών», συνολικού προϋπολογισμού 287.591 ευρώ, και το οποίο χρηματοδοτείται πλήρως από το «Πράσινο Ταμείο».

► Την ίδια ώρα, ο δήμος Νεάπολης-Συκεών, δια της αντιδημαρχίας Περιβάλλοντος και Πρασίνου, όπως και δια του Τμήματος Προγραμματισμού και Ανάπτυξης, προετοιμάζει την υλοποίηση ενός στοχευμένου ευρωπαϊκού προγράμματος για την ενίσχυση της βιοποικιλότητας σε περιαστικές δασικές εκτάσεις και σε αστικά πάρκα. Πρόκειται για το πρόγραμμα «Ευρωπαϊκή Αστική Πρωτοβουλία-Καινοτόμες Δράσεις» (European Urban Initiative-Innovative Actions), που εντάσσεται το έργο «Αστικά Πάρκα Βιοποικιλότητας» (Urban Biodiversity Parks). Σε αυτό ο δήμος Νεάπολης-Συκεών συμμετέχει ως εταίρος, με επικεφαλής την πόλη της Τούρκου της Φινλανδίας. Μάλιστα, πολυμελής αντιπροσωπεία του δήμου, με επικεφαλής την αντιδήμαρχο Περιβάλλοντος και Πρασίνου Παρή Γενίτσαρη, επισκέφθηκε ήδη τη φιλανδική πόλη και προγραμματίζεται μια διακρατική συνάντηση στη Θεσσαλονίκη κατά το προσεχές μέλλον.

Στο πλαίσιο του έργου αυτού, η τοπική ομάδα έχει επιλέξει αναδασωτέα έκταση στη Δ.Ε. Πεύκων, συνολικής επιφάνειας 1.200 στρεμμάτων, ως περιοχή εστίασης για την προσαρμογή και εφαρμογή στοιχείων της καινοτόμου λύσης. Αξιοποιώντας την εμπειρία και την τεχνογνωσία που προσφέρει το έργο, ο δήμος Νεάπολης-Συκεών προχωρά στον σχεδιασμό παρεμβάσεων για τη βιώσιμη αξιοποίηση του χώρου, με έμφαση στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την ενίσχυση της βιοποικιλότητας.

► Και οι παραπάνω δράσεις έρχονται να προστεθούν και να λειτουργήσουν ως ενεργά πρώτα μέρη του -εδώ και χρόνια- προτεινόμενου και επιδιωκόμενου από τον δήμαρχο Σίμο Δανιηλίδη «Γραμμικού Δάσους», το οποίο «πράσινο τόξο» θα «αγκαλιάζει» όλη την πόλη της Θεσσαλονίκης. 

Αυτό θα αρχίζει από τις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ, που πρέπει να εξελιχθούν σε ένα μητροπολιτικό πάρκο, και φθάνοντας ως το Σέιχ-Σου θα επεκτείνεται προς τα δυτικά (Συκιές, Πεύκα, Φίλυρο, 424ΓΣΝ, Νοσοκομείο Γ. Παπαγεωργίου, Ν. Ευκαρπία, Τιτάν, νέα εξωτερική περιφερειακή), για να «κλείσει» στον Θερμαϊκό κόλπο στην περιοχή του Καλοχωρίου. Σε συνδυασμό με την υπογείωση του Σιδηροδρομικού Σταθμού και των σιδηροδρομικών γραμμών, θα θωρακίσει την πόλη λειτουργώντας σαν προστατευτικός μανδύας, θα αποτελέσει τόπο αναψυχής και πόλο έλξης τουριστών.  

«Η πολιτική βούληση του δήμου μας, όπως και η αποφασιστικότητά μας, είναι δεδομένα που μας ωθούν και μας παρακινούν στον πολλαπλασιασμό των δράσεων και προγραμμάτων μας για την προστασία του περιβάλλοντος, ταυτόχρονα με την προστασία των οικισμών και των ανθρώπων από ακραία φαινόμενα», δηλώνει ο δήμαρχος Σίμος Δανιηλίδης, και προσθέτει: «Ας μην ξεχνάμε ότι η πόλη μας έχει το λιγότερο πράσινο σε αναλογία ανά κάτοικο και η ατμόσφαιρα πλήττεται ανεπανόρθωτα από τα καρκινογόνα μικροσωματίδια. Η ενίσχυση και ο πολλαπλασιασμός του πρασίνου στην Θεσσαλονίκη και πέριξ αυτής είναι αποκλειστικός μονόδρομος που πρέπει να ακολουθήσουμε χάριν της ποιότητας ζωής των ανθρώπων».

Ένα… άλλο δάσος στα Πεύκα

Αυτή την περίοδο, και με ορίζοντα την άνοιξη του 2026, σίγουρα πάντως πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, στα βόρεια των Πεύκων ετοιμάζεται να… αποκαλυφθεί ένα άλλο δάσος, επεκτεινόμενο σε μια συνολική έκταση 270 στρεμμάτων. Σε αυτήν εντάσσεται και η ευρύτερη περιοχή των Κοιμητηρίων, όπου τον Μάρτιο του 2015 αναδασώθηκε μια έκταση 150 στρ. με τη φύτευση 6.000 δενδρυλλίων, κυρίως πεύκων και κυπαρισσιών. Έτσι, ζωντάνεψε μια μεγάλη έκταση που στο παρελθόν είχε αποψιλωθεί από πυρκαγιά, ενώ ιδιαίτερα αναπτυγμένη είναι η αυτοφυής βλάστηση των πουρναριών.

Μάλιστα, τα πρώτα αποτελέσματα των παρεμβάσεων είναι ορατά ακόμη και από μακρινή απόσταση, καθώς ο επισκέπτης αντικρύζει ένα… άλλο δάσος!   

Όπως δηλώνει η αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος και Πρασίνου Παρή Γενίτσαρη, η οποία τακτικά επισκέπτεται το πεδίο των εργασιών, συνοδευόμενη από στελέχη της Υπηρεσίας, «πρωταρχικός μας σκοπός είναι πάντα η ασφάλεια των πολιτών και φυσικά η προστασία του δασικού μας οικοσυστήματος που αποτελεί τον φυσικό πλούτο της περιοχής μας αλλά και το συγκριτικό μας πλεονέκτημα».

Όπως επισημαίνει, πρόκειται για την «υλοποίηση ενός έργου πυροπροσπασίας το οποίο για πρώτη φορά πραγματοποιείται σε τόσο μεγάλο εύρος στις δασικές εκτάσεις του δήμου, και αυτή ξεκινάει έγκαιρα προκειμένου να βρισκόμαστε σε πλήρη ετοιμότητα κατά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου». Σημειώνει, δε, ότι «ταυτόχρονα η παρέμβαση που έχουμε σχεδιάσει αποσκοπεί στην ανάπτυξη και εξέλιξη του δασικού οικοσυστήματος στην αναδασωτέα περιοχή των Πεύκων και ανταποκρίνεται στη δέσμευσή μας να εξωραΐσουμε και να προστατέψουμε τον δασικό μας πλούτο ώστε οι μελλοντικές γενιές του δήμου μας να απολαμβάνουν ένα δάσος υγιές και ανθεκτικό».

«Είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό έργο για το οποίο είμαστε πολύ χαρούμενοι στο Δασαρχείο για τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται», δήλωσε η Δασάρχης Θεσσαλονίκης Φιλοθέη Μελά, και πρόσθεσε: «Ο δήμος Νεάπολης-Συκεών εκτελεί το έργο με τίτλο ‘‘Δημιουργία Περιμετρικών Αντιπυρικών Ζωνών’’ πέριξ οικισμών εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων υψηλής επικινδυνότητας για την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών. Είναι ένα έργο πολύ σημαντικό, το οποίο χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο και γίνεται με την έγκριση και την εποπτεία του Δασαρχείου Θεσσαλονίκης. Κατά τη σημερινή αυτοψία (σ.σ.: Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2025), που έλαβε χώρα από τις επόπτριες του Δασαρχείου Θεσσαλονίκης, διαπιστώθηκε η εξαιρετική πορεία των εργασιών και της εκτέλεσης του έργου». 

Οι εργασίες

Από τα μέσα του Οκτώβρη, τα οργανωμένα συνεργεία της εργολήπτριας εταιρίας «Τέκνης Γεώργιος», κάνοντας χρήση του αναγκαίου μηχανολογικού εξοπλισμού, εκτελούν τις προβλεπόμενες εργασίες από την εγκεκριμένη από το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης μελέτη. Την πορεία των εργασιών εποπτεύουν στελέχη του Δασαρχείου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τα στελέχη του δήμου Νεάπολης-Συκεών.

Ήδη το έργο έχει περατωθεί σε ποσοστό 40%, με τα συνεργεία των υλοτόμων να μετακινούνται διαδοχικά από τμήμα σε τμήμα, αντιμετωπίζοντας με επιτυχία τις δυσκολίες που προκύπτουν λόγω της μορφολογίας του βραχώδους εδάφους και της πυκνής βλάστησης. 

 Όπως εξηγεί ο δασολόγος-εργολάβος δημόσιων έργων Γιώργος Τέκνης, που έχει την ευθύνη του συντονισμού του έργου, οι επεμβάσεις στοχεύουν στην ενίσχυση της αντιπυρικής προστασίας μέσω της δημιουργίας στεγασμένων αντιπυρικών ζωνών ή αντιπυρικών ζωνών με αραιώσεις. Οι εργασίες, δε, που πραγματοποιούνται είναι οι εξής:

• Υλοτόμηση και απομάκρυνση ιστάμενων και κατακείμενων δέντρων, αποκλάδωση των δέντρων μέχρι του ύψους των 2,5 μέτρων (ανάλογα με το ύψος του δέντρου) με στόχο την παρεμπόδιση της μετάδοσης της χαμηλής (έρπουσας) φωτιάς, στον ανώροφο, δηλαδή μετατροπή της σε ψηλή φωτιά, που είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιμετωπιστεί.
• Εργασίες κλαδεύσεων και υλοτομίες αραίωσης στα πουρνάρια, με στόχο τη δημιουργία διαδρόμων και κενών μέσα στο δάσος (διακοπή συνέχειας της καύσιμης ύλης, ενώ παράλληλα γίνεται μια ανόρθωση-βελτίωση του δάσους κάνοντας μονοβέργισμα στα μεγάλου ύψους πουρνάρια, που συμβάλλει στη μετατροπή του θαμνώδους πουρναρίου σε δενδρώδες, με στόχο την  αλλαγή  της εικόνας του δάσους.
• Αναβάθμιση και βελτίωση της εικόνας του δάσους, περνώντας από το στάδιο της πυκνοφυτείας (ένα πυκνό και αδιαπέραστο δάσος) στο στάδιο των κορμιδίων και των κορμών, δημιουργώντας κενά-απόσταση μεταξύ των δένδρων που τα επιτρέπει να αναπτυχθούν αυξάνοντας το μέγεθος της κόμης τους και βελτιώνοντας τις συνθήκες ανάπτυξης του δάσους.
• Θρυμματισμός των προϊόντων καθαρισμού, αραιώσεων, κλαδεύσεων και διασκορπισμός τους στην υπό επέμβαση επιφάνεια. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών υλοτόμησης, καθαρισμού και κλαδεύσεων, ακολουθεί  ο διαχωρισμός των προϊόντων δασικής βιομάζας σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τη διάμετρό τους, από τα οποία άλλα θα διατεθούν ως καυσόξυλα ή τεχνικό ξύλο, και άλλα θρυμματίζονται με χρήση μηχανήματος θρυμματισμού ξύλου και διασκορπίζονται στη δασική έκταση με σκοπό τον εμπλουτισμό του εδάφους με οργανική ουσία.

 Σύμφωνα με τον κ. Τέκνη, τέλος, τα οφέλη μετά την ολοκλήρωση του έργου θα είναι πολλαπλά. «Η βελτίωση των συνθηκών ανάπτυξης των εν λόγω δασικών οικοσυστημάτων μετά την ολοκλήρωση των εργασιών και οι αντιπυρικές ζώνες που θα δημιουργηθούν, δεν θα συμβάλλουν αποκλειστικά και μόνο στην  αντιπυρική προστασία της περιοχής, αλλά παράλληλα, θα δημιουργήσουν ένα δασικό οικοσύστημα προσβάσιμο στους πολίτες επισκέπτες, που  με την παρουσία τους εκεί γίνονται και εθελοντές προστάτες του», προσθέτει.