FT: ΗΠΑ και Ουκρανία συμφώνησαν σε σχέδιο 19 σημείων για το τέλος του πολέμου

Για σημαντική πρόοδο που έχουν σημειώσει Αμερικανοί και Ουκρανοί αξιωματούχοι σχετικά με ένα επικαιροποιημένο σχέδιο ειρήνης για τον τερματισμό του πολέμου, κάνουν λόγο οι Financial Times που επικαλούνται τον πρώτο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της Ουκρανίας, Σεργκέι Κισλίτσια.

Οι δύο πλευρές είχαν συνομιλίες στη Γενεύη, που ήταν «έντονες αλλά παραγωγικές» και «άφησαν και τις δύο πλευρές ευχαριστημένες» κατά τον Ουκρανό αξιωματούχο. Ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν σημεία διαφωνίας.

Σε ρεπορτάζ της η εφημερίδα αναφέρει ότι από τα 28 σημεία του αρχικού σχεδίου, που προκάλεσαν σωρεία αντιδράσεων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, αλλά κυρίως στην Ευρώπη, η νέα μορφή περιλαμβάνει 19 σημεία.

Μια από τις κυριότερες διαφορές ανάμεσα στα σχέδια, είναι πως το συγκεκριμένο αφήνει σε πρώτη φάση σε εκκρεμότητα τα πιο ευαίσθητα πολιτικά ζητήματα, τα οποία θα αποφασιστούν από τους προέδρους των δύο κρατών.

Μετά από πολύωρες διαβουλεύσεις, που κινδύνευσαν να ναυαγήσουν πριν καν αρχίσουν, οι αμερικανικές και ουκρανικές αντιπροσωπείες συμφώνησαν σε αρκετά σημεία, αφήνοντας όμως ανοιχτά τα πιο ακανθώδη θέματα — όπως το ζήτημα των εδαφών και οι σχέσεις ανάμεσα σε ΝΑΤΟ, Ρωσία και ΗΠΑ — τα οποία θα πρέπει να αποφασιστούν από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Η ουκρανική πλευρά ξεκαθάρισε ότι «δεν είχε εντολή» να λάβει αποφάσεις για ζητήματα εδαφικής κυριαρχίας — ιδιαίτερα για ενδεχόμενη παραχώρηση εδαφών, όπως υπονοούσε το αρχικό σχέδιο — το οποίο, σύμφωνα με το ουκρανικό Σύνταγμα, θα απαιτούσε δημοψήφισμα.

Όπως τόνισε ο Κισλίτσια, το νέο προσχέδιο «έχει ελάχιστη σχέση» με την προηγούμενη διαρροή που είχε προκαλέσει οργή στο Κίεβο: «Πολύ λίγα έχουν μείνει από την αρχική εκδοχή».

«Δημιουργήσαμε ένα γερό πλαίσιο σύγκλισης και σε κάποια σημεία μπορούμε να συμβιβαστούμε», είπε. «Τα υπόλοιπα θα χρειαστούν αποφάσεις ηγεσίας». Και οι δύο πλευρές θα μεταφέρουν τώρα τα τελικά προσχέδια στην Ουάσιγκτον και στο Κίεβο για να ενημερώσουν τους προέδρους.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η κυβέρνηση Τραμπ αναμένεται στη συνέχεια να προσεγγίσει τη Μόσχα, με στόχο την πρόοδο των συνομιλιών. Τα αντίγραφα του σχεδίου που παραδόθηκαν στις ηγεσίες των αντιπροσωπειών των δύο χωρών ήταν τα μόνα που έφυγαν από την αίθουσα.

Ο Κισλίτσια δήλωσε ότι οι Αμερικανοί ήταν προσεκτικοί, πρόθυμοι να ακούσουν την ουκρανική θέση και δεκτικοί σε προτάσεις. «Σχεδόν όλα όσα προτείναμε έγιναν αποδεκτά», σημείωσε.

Υπενθυμίζεται ότι το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων είχε συνταχθεί χωρίς γνώση της ουκρανικής πλευράς.

Την ουκρανική αποστολή ηγήθηκαν ο επικεφαλής του γραφείου του Ζελένσκι, Αντρίι Γερμάκ, και ο γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας, Ρουστέμ Ουμέροφ, ενώ ο Κισλίτσια βρισκόταν στο πλευρό τους μαζί με στρατιωτικούς και στελέχη των υπηρεσιών πληροφοριών.

Στην αμερικανική αντιπροσωπεία συμμετείχαν ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο υπουργός Στρατού Νταν Ντρίσκολ, ο ειδικός απεσταλμένος για τη Ρωσία Στιβ Γουίτκοφ και ο γαμπρός του προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ, του οποίου η παρουσία αρχικά εξέπληξε το ουκρανικό επιτελείο.

Τεταμένο το κλίμα πριν καν αρχίσουν οι συνομιλίες

Ωστόσο, οι συνομιλίες ήταν έτοιμες να τιναχτούν στον αέρα πριν καν ξεκινήσουν. Το κλίμα το πρωί της Κυριακής στη Γενεύη ήταν «πολύ τεταμένο», ανέφερε, καθώς οι Αμερικανοί είχαν εκνευριστεί από διαρροές προς τα ΜΜΕ πριν από τη συνάντηση και από τη δημόσια συζήτηση γύρω από το αρχικό σχέδιο. Χρειάστηκαν σχεδόν δύο ώρες συνομιλιών ανάμεσα στον Γερμάκ και τον Ρούμπιο για να αποκλιμακωθεί η ένταση και να ξαναβρεί η διαδικασία τον ρυθμό της.

Η ουκρανική πλευρά εντόπισε θετικά σημάδια στο ότι το αμερικανικό επιτελείο εμφανίστηκε πρόθυμο να αποσύρει τη διάταξη περί ανώτατου ορίου 600.000 στρατιωτών στον ουκρανικό στρατό. «Συμφώνησαν πως ο αριθμός των στρατιωτών που υπήρχε στη διαρροή — όποιος κι αν τον είχε γράψει — δεν βρίσκεται πλέον στο τραπέζι», ανέφερε. «Οι στρατιωτικοί θα συνεχίσουν να εξετάζουν τις ρυθμίσεις».

Παράλληλα, η πρόταση για γενική αμνηστία σε πιθανά εγκλήματα πολέμου αναθεωρήθηκε, ώστε να «ανταποκρίνεται στις πληγές όσων υπέφεραν από τον πόλεμο», όπως είπε ο Κισλίτσια.

Σε ξεχωριστή συνεδρίαση συμμετείχαν αργότερα και Ευρωπαίοι σύμμαχοι — εκπρόσωποι από Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και θεσμούς της ΕΕ. Προτού συναντηθεί με τους Αμερικανούς, η Ουκρανία είχε ήδη κάνει ιδιωτικές διαβουλεύσεις με τους Ευρωπαίους συμβούλους εθνικής ασφάλειας, ώστε να υπάρξει κοινή γραμμή και εντοπισμός προτεραιοτήτων.

Να σημειωθεί πως γίνονται συζητήσεις για ενδεχόμενη επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον αυτή την εβδομάδα, ώστε να επισφραγιστεί μια συμφωνία. Ωστόσο, κάποιοι από το περιβάλλον του τον προειδοποιούν να παραμείνει στο Κίεβο, για να αποφευχθεί νέα ένταση με τον Αμερικανό πρόεδρο, με τρόπο που θα μπορούσε να υπονομεύσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί.

Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, δήλωσε τη Δευτέρα πως δεν έχει λάβει ούτε έχει ενημερωθεί για το αμερικανο-ουκρανικό σχέδιο.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο

Νωρίτερα σήμερα, είχαν γίνει γνωστά σημεία της ευρωπαϊκής αντιπρότασης στο αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο.

Η Ευρώπη απορρίπτει το ενδεχόμενο παραχώρησης ουκρανικών εδαφών τα οποία δεν βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό ρωσική κατοχή, τονίζοντας ότι οι διαπραγματεύσεις για ανταλλαγή εδαφών θα πρέπει να ξεκινήσουν από την τρέχουσα στρατιωτική γραμμή επαφής.

Επιπλέον, η Ουκρανία θα πρέπει να διατηρήσει 800.000 στρατιώτες σε καιρό ειρήνης, κατά 200.000 περισσότερους από όσους προβλέπει το αμερικανικό σχέδιο.

Το πρακτορείο επισημαίνει πάντως ότι έχουν «τροποποιηθεί σημαντικά» οι αρχικές προτάσεις των ΗΠΑ σχετικά με τα παγωμένα στην ΕΕ ρωσικά κεφάλαια. Χθες ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς χαρακτήρισε «απαράδεκτη» την πρόταση για επένδυση 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Ευρώπη στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας υπό αμερικανικό έλεγχο, από την οποία οι ΗΠΑ θα εισπράξουν κατόπιν το 50% των κερδών.

Οι Ευρωπαίοι υποστηρίζουν ότι η Ουκρανία θα πρέπει επίσης να λάβει εγγυήσεις ασφάλειας σύμφωνα με το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, καθώς και ότι η ένταξη της χώρας στην Συμμαχία θα απαιτεί ομόφωνη γνώμη όλων των μελών. Το Reuters διευκρινίζει ότι προς το παρόν δεν υπάρχει συναίνεση σε αυτό το σημείο, ωστόσο η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν έχει οριστικά απορριφθεί. Το ΝΑΤΟ, πάντως, δεν θα διατηρεί μόνιμες δυνάμεις στην Ουκρανία, αναφέρεται, ενώ, όπως επισημαίνει το πρακτορείο Bloοmberg, οι ΗΠΑ θα αποζημιωθούν για τις εγγυήσεις ασφάλειας που θα παρέχουν και οι κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας θα αρθούν σταδιακά.

Το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa αναφέρει ακόμη για το θέμα ότι οι Ευρωπαίοι ζητούν να μην χορηγηθεί γενική αμνηστία για εγκλήματα πολέμου, καθώς και ότι δεν θα πρέπει να ισχύσει η αμερικανική πρόταση περί προθεσμίας 100 ημερών για εκλογές στην Ουκρανία.

Οι «κόκκινες γραμμές» της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις

Σημειώνεται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε τρεις κόκκινες γραμμές στις διαπραγματεύσεις που έγιναν την Κυριακή.

Πρώτον, τα «σύνορα της Ουκρανίας δεν μπορούν να αλλάξουν με τη βία», όπως δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς ανώτατοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Ευρώπης πραγματοποίησαν συνομιλίες στη Γενεύη της Ελβετίας.

«Δεύτερον, ως κυρίαρχο έθνος, δεν μπορεί να υπάρχουν περιορισμοί στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας που θα έκαναν τη χώρα ευάλωτη σε μελλοντικές επιθέσεις και, ως εκ τούτου, θα υπονόμευαν την ευρωπαϊκή ασφάλεια», πρόσθεσε η Φον ντερ Λάιεν.

«Τρίτον, πρέπει να αντικατοπτρίζεται πλήρως ο κεντρικός ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην εξασφάλιση της ειρήνης για την Ουκρανία. Η Ουκρανία πρέπει να έχει την ελευθερία και το κυρίαρχο δικαίωμα να επιλέξει το δικό της πεπρωμένο. Έχουν επιλέξει ένα ευρωπαϊκό πεπρωμένο», κατέληξε η επικεφαλής της ΕΕ, προσθέτοντας ότι αυτό ξεκινά με την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας και την ένταξή της στην ενιαία αγορά και την αμυντική βιομηχανική βάση της Ευρώπης.